Thách thức do biến động về chính sách thương mại ở các thị trường quan trọng
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ (G&SPG) trong năm 2024 đạt 16,25 tỷ USD, tăng 20,3% so với năm 2023. Trong đó, trị giá xuất khẩu sản phẩm gỗ ước đạt 11,2 tỷ USD, tăng 21,9% so với năm 2023. Cùng với gỗ, lâm sản ngoài gỗ cũng đóng góp 1,04 tỷ USD trong năm 2024, giúp tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành lâm sản đạt khoảng 17,3 tỷ USD.
Triển vọng xuất khẩu trong năm 2025 của ngành gỗ rất khả quan nhưng biến động về chính sách thương mại ở các thị trường quan trọng như Mỹ và EU cũng tạo ra không ít thách thức cho mục tiêu tăng trưởng của doanh nghiệp và cả ngành.
Theo đánh giá của Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, triển vọng xuất khẩu G&SPG trong năm 2025 được dự báo tích cực, với mục tiêu xuất khẩu đạt khoảng 18 tỷ USD. Tuy nhiên, triển vọng xuất khẩu của ngành gỗ trong năm 2025 phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm sự phục hồi kinh tế toàn cầu, nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường lớn, chính sách thương mại, và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành.
Các thị trường xuất khẩu chính mang lại triển vọng xuất khẩu cho ngành gỗ, trong đó, dẫn đầu là thị trường Mỹ, nhưng áp lực cạnh tranh mạnh từ các nhà cung cấp khác như Trung Quốc, Malaysia, Indonesia, điều này yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam chú trọng phát triển sản phẩm có giá trị gia tăng.
Tiếp theo là thị trường EU, Hiệp định EVFTA (Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU) tiếp tục mang lại lợi thế thuế quan, mở rộng cơ hội cho gỗ và sản phẩm chế biến. Tại thị trường Trung Quốc, nhu cầu tăng cao do sự phát triển đô thị hóa và xây dựng. Tuy nhiên, các doanh nghiệp sẽ phải đáp ứng được yêu cầu khắt khe hơn về nguồn gốc gỗ hợp pháp.
Vì vậy, ngay từ đầu năm, nhiều doanh nghiệp gỗ và nội thất đã chủ động đổi mới sản xuất và tích cực tìm kiếm cơ hội tiếp cận thị trường, khách hàng tiềm năng.
Công ty cổ phần Chế biến gỗ nội thất Thành Tâm (Bình Định) là doanh nghiệp đã có hơn 20 năm tham gia xuất khẩu đồ nội ngoại thất, kim ngạch xuất khẩu mỗi năm đạt 14-15 triệu USD.
Ông Nguyễn Văn Thu, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Chế biến gỗ nội thất Thành Tâm cho biết công ty tập trung vào các thị trường trọng điểm như Bắc Mỹ, Nhật Bản, EU và Australia.
Mặc dù đã có những đối tác lâu năm và lượng đơn hàng khá ổn định nhưng doanh nghiệp cũng cảm nhận rõ những thách thức. Cụ thể, từ sau đại dịch COVID-19, mô hình kinh doanh truyền thống gặp nhiều khó khăn, đặc biệt tại EU. Những năm gần đây doanh nghiệp tích cực chuyển hướng tiếp cận các thị trường còn nhiều dư địa, nhất là khu vực Bắc Mỹ để mở rộng đầu ra.
Tuy nhiên, năm 2025 dự báo thị trường tiếp tục biến động, khó đoán, nhiều khách hàng lớn của công ty ở khu vực châu Âu và Bắc Mỹ phản hồi vẫn gặp khó khăn trong kinh doanh do sức mua giảm, lạm phát cao…
Công ty cũng nhận thấy sự thay đổi thị hiếu của người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ đối với các sản phẩm nội, ngoại thất như ưa chuộng sự kết hợp giữa gỗ, kim loại và vải bọc chống tia UV, đảm bảo tính thẩm mỹ và độ bền cao.
Trong bối cảnh đó, công ty xác định chủ động tìm hiểu phong cách, lối sống, kiến trúc nhà ở của từng thị trường mục tiêu. Không chỉ đổi mới các thiết kế, công ty còn đầu tư thêm nhà máy sản xuất chuyên biệt để phát triển sản phẩm phù hợp với xu hướng quốc tế. Việc đáp ứng các tiêu chuẩn xanh ngày càng cao cũng là một thách thức đòi hỏi ngành gỗ phải đầu tư vào chuỗi cung ứng bền vững và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
Theo ông Nguyễn Văn Thu, doanh nghiệp cần bán những gì khách hàng cần, chứ không phải bán những gì mình có. Việc xây dựng thương hiệu đồ gỗ nội thất Việt Nam phải gắn liền với chất lượng và tính độc đáo; sản phẩm vừa phải đáp ứng được công năng mà khách hàng cần vừa có dấu ấn tinh hoa truyền thống dân tộc. Về thương mại, doanh nghiệp chủ động giữ kết nối với khách hàng cũ, đồng thời tích cực quảng bá để tiếp cận những khách hàng, thị trường tiềm năng mới.
Những biến số từ thị trường xuất khẩu Hoa Kỳ
Đánh giá về mục tiêu xuất khẩu 18 tỷ USD trong năm 2025, ông Huỳnh Thanh Vạn – Chủ tịch HĐQT Công ty S Furniture cho rằng, mục tiêu này hoàn toàn có thể đạt được. Bởi hiện nay, tín hiệu đơn hàng của các doanh nghiệp cũng đã cho thấy có sự khả quan hơn nhiều so với năm 2024. Riêng đối với S Furniture, ông Vạn kỳ vọng, năm 2025 sẽ tăng trưởng từ 25-30%.
Theo ông Vạn, sự chuẩn bị tốt của các doanh nghiệp cũng là một trong những yếu tố giúp ngành gỗ hoàn thành mục tiêu năm 2025. Cụ thể, các doanh nghiệp trong ngành đang tập trung rất mạnh vào công tác chuyển đổi số, ứng dụng số vào trong sản xuất kinh doanh, giúp tiết giảm chi phí, giảm giá thành sản phẩm. Việc ứng dụng các công nghệ sản xuất tiên tiến, hiện đại không những giúp giảm chi phí về lao động, mà còn làm tăng chất lượng của sản phẩm.
Ngoài ra, các doanh nghiệp hiện nay cũng đã rất quan tâm đến vấn đề về môi trường, đặc biệt là môi trường xanh và chuyển đổi xanh. Bởi chuyển đổi xanh hiện nay là yêu cầu bắt buộc từ khách hàng, của thị trường thế giới, nếu không chuyển đổi, doanh nghiệp sẽ đối diện với rất nhiều rủi ro.
Cũng theo ông Vạn, hiện nay lượng đơn hàng dịch chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam cũng rất nhiều, bởi cơ sở hạ tầng của Việt Nam cũng đã tốt lên nhiều so với trước đây; ngành công nghiệp phụ trợ phục vụ cho ngành gỗ cũng đã phát triển; người lao động khéo tay, sản xuất ra những sản phẩm đẹp, chất lượng tốt…đây là những lợi thế cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam so với các nước khác trong khu vực.
Đánh giá về thị trường xuất khẩu gỗ của Việt Nam, đặc biệt là thị trường Mỹ, ông Huỳnh Thanh Vạn cho rằng, thị trường Mỹ là một trong những thị trường tiềm năng và rất quan trọng đối với ngành gỗ của Việt Nam. Hiện nay, thị trường Mỹ đang rất ổn định, hơn nữa, Mỹ vừa xảy ra cháy rừng rất lớn, rất nhiều dự án lớn bị mất đi, đây sẽ là cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp sản xuất đồ nội thất gỗ của Việt Nam, khi nhu cầu tái thiết lại nhà cửa, dự án sẽ rất lớn trong những năm sắp tới.
Tuy nhiên, để có thể đáp ứng được nhu cầu của các nhà nhập khẩu Mỹ, EU, UK… ông Vạn cho rằng, các doanh nghiệp Việt phải đạt được các chứng chỉ như BSCI, SMETA, FSC, COC, đây là những chứng chỉ về quy định, tiêu chuẩn khi xuất khẩu hàng sang những thị trường khó tính nếu không đạt được các tiêu chuẩn này thì sẽ mất cơ hội xuất hàng vào thị trường rất nhiều tiềm năng này.
Bên cạnh đó, việc điều tra chống bán phá giá của Mỹ có thể khiến các doanh nghiệp gặp rủi ro, do đó, các doanh nghiệp cần phải đẩy mạnh đào tạo nhân viên, người lao động để nắm bắt kịp thời các quy chuẩn, quy định của Mỹ, để tránh việc bị điều tra chống bán phá giá và bị tăng thuế lên cao.
Ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết, năm 2024 tính riêng thị trường Hoa Kỳ, ngành gỗ Việt đã xuất siêu khoảng 8,8 tỷ USD trong hoạt động xuất nhập khẩu gỗ và sản phẩm, điều này cho thấy Hoa Kỳ là thị trường chủ lực và quan trọng hàng đầu của ngành gỗ Việt.
Theo ông Đỗ Xuân Lập, Hoa Kỳ sẽ có thể có những thay đổi rất lớn trong thời gian tới với các chính sách của Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump. Những thay đổi này có thể được tạo ra do chính sách thuế mới được Chính phủ Hoa Kỳ áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu vào thị trường này trong tương lai, mức thuế dự kiến sẽ đưa ra là 60% đối với tất cả các hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và 15-20% đối với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia khác.
“Ngành gỗ Việt Nam có thể được hưởng lợi từ mức thuế cao của Hoa Kỳ áp dụng đối với các hàng hóa từ Trung Quốc nhưng cũng có thể chịu các tác động tiêu cực. Hoa Kỳ cũng có thể áp dụng các mức thuế mới đối với hàng hóa từ Việt Nam, trong đó có các mặt hàng gỗ, điều này sẽ gây ra các khó khăn trong khâu xuất khẩu và tác động tới sản xuất”, ông Đỗ Xuân Lập dự báo./.
Để lại một bình luận