Xuất khẩu gỗ năm 2024: Thích nghi thị trường để đạt mục tiêu 15 tỷ USD

Ngành Gỗ Việt Nam 2024: Xuất Siêu 2,4 Tỷ USD, Hướng Tới Tăng Trưởng Xanh Và Bền Vững

Dù đối mặt với nhiều khó khăn và biến động từ thị trường quốc tế, ngành chế biến, xuất khẩu gỗ và lâm sản Việt Nam vẫn cho thấy những tín hiệu phục hồi rõ rệt trong những tháng đầu năm 2024. Cán cân thương mại tiếp tục nghiêng mạnh về xuất siêu, đồng thời ngành đang từng bước chuyển mình theo hướng phát triển bền vững, giảm phát thải và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Xuất khẩu gỗ khởi sắc đầu năm

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), trong 2 tháng đầu năm 2024, giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản đạt 2,68 tỷ USD, tăng 47,4% so với cùng kỳ năm 2023. Trong khi đó, nhập khẩu đạt 355 triệu USD, tăng 31%. Cán cân thương mại xuất siêu đạt trên 2,4 tỷ USD – một con số đầy khích lệ trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn.

Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest), ông Đỗ Xuân Lập, cho biết 5 mặt hàng xuất khẩu chủ lực hiện nay bao gồm: đồ gỗ nội thất, ghế ngồi, dăm gỗ, gỗ dán và viên nén sinh học.

Năm 2024, ngành gỗ đặt mục tiêu xuất khẩu 15,2 tỷ USD, trong đó riêng gỗ và sản phẩm gỗ đạt trên 14,2 tỷ USD, tăng khoảng 6% so với năm trước. Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc và EU tiếp tục là những thị trường xuất khẩu chính và tiềm năng.

Thách thức từ thương mại toàn cầu và yêu cầu xanh hóa sản xuất

Tuy vậy, Bộ Công Thương nhận định triển vọng thương mại toàn cầu năm 2024 vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các xung đột địa chính trị tại Nga – Ukraina, Israel – Hamas và khu vực Biển Đỏ khiến chuỗi cung ứng quốc tế bị đứt gãy, chi phí logistics tăng cao.

Đáng chú ý, các thị trường xuất khẩu lớn đang tăng cường áp dụng hàng rào kỹ thuật, đặc biệt là các tiêu chuẩn môi trường. EU đã triển khai Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) từ tháng 10/2023, yêu cầu các mặt hàng nhập khẩu phải minh bạch về lượng phát thải và có tín chỉ carbon phù hợp.

Để đáp ứng các yêu cầu này, Viforest đã triển khai chương trình tư vấn cho các doanh nghiệp trong ngành về giảm phát thải. Giai đoạn đầu đã có 6 doanh nghiệp đầu ngành tham gia, với mục tiêu tạo hiệu ứng lan tỏa trong toàn ngành, hướng tới coi giảm phát thải là tiêu chuẩn mới trong sản xuất gỗ xuất khẩu.

Phát triển thị trường theo hướng bền vững

Một trong những trọng tâm trong chiến lược phát triển năm 2024 của ngành gỗ là xây dựng và mở rộng thị trường xuất khẩu theo hướng bền vững.

Trong quý I/2024, Hiệp hội Gỗ đã phối hợp tổ chức thành công nhiều hội chợ lớn của ngành, nổi bật như:

• Hội chợ Hawa Expo 2024 – chuyên về xuất khẩu đồ gỗ và nội thất tại TP. Hồ Chí Minh.

• Hội chợ quốc tế Q-FAIR 2024 – quy mô toàn quốc về các sản phẩm ngoài trời tại Quy Nhơn. Đây là sự kiện chuyên biệt lớn nhất trong ngành, tạo cầu nối giao thương giữa doanh nghiệp Việt và khách hàng quốc tế.

Song song, ngành gỗ cũng tích cực phối hợp với Bộ Công Thương và Bộ Ngoại giao tham gia các chương trình ngoại giao kinh tế, mở ra các cơ hội quảng bá, kết nối và thành lập văn phòng, kho hàng tại những trung tâm mua sắm lớn ở EU, Mỹ – hai thị trường quan trọng nhất hiện nay.

Đẩy mạnh chuyển đổi số và phát triển nguồn nguyên liệu trong nước

Về nội lực, Viforest khuyến khích doanh nghiệp chuyển hướng sang sản xuất ít phát thải gắn liền với chuyển đổi số, đồng thời:

• Nâng cấp trang thiết bị, áp dụng công nghệ hiện đại, nhằm nâng cao năng suất, giá trị gia tăng.

• Tăng cường quản trị số, hướng đến mô hình doanh nghiệp gỗ thông minh – linh hoạt và cạnh tranh hơn.

Ngoài ra, để đảm bảo nguồn cung nguyên liệu ổn định, ngành gỗ đang phối hợp với Bộ NN&PTNT kiến nghị:

• Phát triển các khu cung ứng trong nước, đặc biệt tập trung vào trồng rừng gỗ lớn, thay thế dần việc nhập khẩu từ các khu vực rủi ro cao như Campuchia hay châu Phi.

• Hiện mỗi năm Việt Nam vẫn nhập khoảng 1 – 1,3 triệu m³ gỗ rừng tự nhiên, phần lớn từ các quốc gia có rủi ro về pháp lý và môi trường. Do đó, việc giảm phụ thuộc vào nguồn gỗ nhập khẩu và tăng cường sử dụng gỗ rừng trồng trong nước là hướng đi tất yếu và bền vững.

---

Kết luận

Năm 2024 đang mở ra nhiều kỳ vọng cho ngành chế biến, xuất khẩu gỗ và lâm sản Việt Nam. Tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ trong những tháng đầu năm là dấu hiệu tích cực, nhưng để đạt được mục tiêu 15,2 tỷ USD, ngành cần tiếp tục đầu tư chiều sâu vào chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, phát triển thị trường bền vững và chủ động nguồn nguyên liệu trong nước. Đây không chỉ là yêu cầu cấp thiết, mà còn là chìa khóa để ngành gỗ Việt Nam nâng tầm vị thế trên bản đồ thương mại toàn cầu.